Wie al wat langer mijn blog volgt, weet misschien wel dat ik al jaren geen melk meer drink. In het artikel van 2012 legde ik uit waarom en gaf ik wat meer informatie over koemelk. De vraag die ik dan ook vaak krijg is “wat drink je dan wel?” en “eet je wel nog kaas en yoghurt?”. Daar geef ik vandaag antwoord op en ik deel nog wat meer informatie en tips met jullie.
Waarom zou je willen minderen met koemelk en overige zuivel producten? In een notendop: omdat wij mensen geen melk nodig hebben dat bedoeld is voor kalfjes, omdat al het goede van melk ook in groente en noten zit en omdat de zuivelindustrie net zo dieronvriendelijk is als de vleesindustrie. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar zo’n 95% van alle melk producten is in mijn ogen dieronvriendelijk en overbodig. We hebben het simpelweg niet nodig en steeds meer onderzoeken tonen aan dat koemelk voor ons mensen ongezond is. Wanneer ik over melk en zuivel praat dan heb ik het trouwens niet alleen over een glas melk, maar ook over boter, kaas en yoghurt. Dat eet ik dus ook zo goed als niet meer.
foto: Cooking With Jax
Melk vervangers
De bekendste melk vervangers op een rijtje:
Sojamelk – erg toegankelijk en overal te koop, vergelijkbaar met koemelk qua voedingswaarden en betaalbaar. Sojamelk is lekker in warme drankjes zoals latte’s en er wordt ook lekkere yoghurt (bijvoorbeeld het merk Sojade) en ijs in vele smaken mee gemaakt. Nadeel is dat er vaak suiker aan toegevoegd wordt, ook in biologische producten.
Amandelmelk – wordt steeds bekender en is nu ook in de reguliere supermarkt te vinden. Minder omstreden dan sojamelk, prima om te gebruiken als melkvervanger maar bevat helaas minder voedingswaarden dan koemelk of sojamelk. Is wat duurder dan sojamelk.
Rijstmelk – komt in steeds meer smaken en is perfect voor mensen die gevoelig voor voedsel allergieën zijn. Bevat weinig vet in vergelijking met andere melk maar wel meer koolhydraten.
Havermelk – verkrijgbaar in biologische supermarkten en bevat het meeste vezels van alle soorten melk. Is niet geschikt voor mensen die gluten vermijden.
Kokosmelk – kan veel calorieën en vet bevatten en is daarom ook beter geschikt om te gebruiken in toetjes en om mee te koken dan om dagelijks te drinken. Net zoals sojamelk wordt kokosmelk steeds vaker gebruikt om bijvoorbeeld yoghurt of ijs mee te maken.
Lisa’s zuivelvrije worteltaart
Tips om te minderen met zuivel
De vervangers worden steeds betaalbaarder en zijn in vele smaken verkrijgbaar. Online zijn er veel recepten te vinden die gebruik maken van bovenstaande soorten plantaardige melk. Maar eigenlijk hebben we het niet nodig. Amandelmelk is dan misschien wel lekker door de koffie en kokosmelk ijs kan net zo romig zijn als roomijs, maar ons lichaam heeft het niet nodig. Het is misschien even wennen, maar we kunnen prima zonder zuivel en zuivelvervangers! Als je melk echter niet kan of wil missen (ik ook niet hoor), dan hier wat tips om in ieder geval te minderen en meer te variëren:
– Gebruik bijvoorbeeld fruit om lekkere snacks zoals ijs mee te maken. De Groene Meisjes hebben het perfecte vegan “soft serve” recept ontdekt, waar je enkel bananen, kersen en pindakaas of amandelpasta voor nodig hebt! Bekijk het recept hier.
– Gebruik in plaats van kaas of room een avocado. Vervang bijvoorbeeld op een hamburger de kaas met een paar schijfjes avocado, of maak guacamole en gebruik deze als “saus” of om een gerecht romiger te maken.
– Gebruik pindakaas, amandelpasta of hummus in plaats van boter of roomkaas op brood. Net zo lekker (eigenlijk lekkerder in mijn mening) en gezonder!
– Probeer eens een “raw” cheesecake of vegan taarten recept uit. Met cashewnoten en dadels creëer je de lekkerste creaties die nog gezond zijn ook! Probeer eens deze raw aardbeien cheesecake zonder zuivel van Alicia Silverstone, Lisa’s vegan worteltaart of haar vegan kaki taart.
– Gebruik je eiwitpoeder? Kies dan voor een plantaardige versie, zoals het vegan eiwitpoeder van Sun Warrior. Beter voor het milieu en je lichaam neemt deze eiwitten net zo makkelijk op als uit melk of ei.
– Smoothies hebben helemaal geen zuivel nodig. Ik maak mijn smoothies met koud water, fruit, groente en eventueel wat zaden. Ik mis hier absoluut geen melk of yoghurt in en het scheelt nog in calorieën ook!
Zij heeft de koemelk, in tegenstelling tot ons, wel nodig! Bron foto: EcoFriend
Ik hoop dat ik jullie hiermee wat tips heb gegeven om te minderen met zuivel en wat voor melk vervangers er zijn. Ik probeer zelf thuis helemaal zuivelvrij te eten en drinken en gebruik vervangers met mate. Buiten de deur ben ik minder streng, en neem ik regelmatig een soja latte (tip: Starbucks vraagt *eindelijk* geen €0,50 meer voor de sojamelk!) en af en toe een cupcake of koekje met koemelk, al kies ik liever voor alternatieven. Helaas is Nederland een echt zuivelland en als je vaak uit eten gaat of nieuwe dingen wilt proberen zoals ik, dan ontkom je er niet altijd aan. Maar minderen met melk en nieuwe recepten uit proberen met vervangers is te doen en nog leuk ook!
bron bovenste foto: Anton Reponnen
You go girl! We hebben nergens zuivel voor nodig. Sterker nog: het is helemaal niet goed voor ons én je hoeft het helemaal niet te missen met deze fijne vervangers :)
Yes helemaal mee eens! Heb je Kimberly Snyders boek al uitgelezen? Ik vond haar visie op melk ook erg goed en overtuigend!
Heb je ook info over het verminderen van koemelk uit het dagelijkse voedingspatroon van baby’s en jonge kinderen? Ik vind daar weinig over op internet-sites en meestal is het dan het klassieke afraden, dat de ‘vervangmelken’ (soja, rijst, amandel, …) niet dezelfde voedingsstoffen zouden bieden die groeiende kindjes dagdagelijks nodig hebben.
Hoi Inez, ik vind het lastig om hier antwoord op te geven omdat ik zelf geen moeder ben en hier niet genoeg van af weet. Ik raad je aan om websites van vegan/zuivelvrije moeders op te zoeken om te kijken wat zij doen. Bijvoorbeeld http://thekindlife.com van Alicia Silverstone. Zij is moeder en voedt haar kinderen vegan op, wellicht kan je daar meer informatie vinden!
Ik eet/drink ook praktisch geen zuivel meer. ‘s Ochtends eet ik havermout met amandelmelk die ik zelf maak ( witte amandelpasta, water, vanille extract, gewelde dadels en rozijnen )en ik eet nog weleens een klein beetje geitenkaas en soms wat roomboter op brood. Buiten de deur doe ik niet zo moeilijk.
Zelf ben ik echt dol op amandelmelk!
Goed artikel! Ik koop en gebruik zelf geen losse zuivel maar als het in iets kant- en klaars verwerkt is (koekjes, broodjes etc) kan ik het nog niet goed vermijden helaas :( maar hopelijk als ik geen student meer ben kan ik alle lekkere vervangers uit de Vegan winkels kopen :D
Wat goed! En ik ken het, ik vind het ook moeilijk om helemaal te vermijden. Er komen wel steeds betere vervangers, ook in de reguliere supermarkten gelukkig :)
Ik vind geen koemelk drinken toch wel ver gaan als je geen echte allergie hebt. Sure, de voedingsstoffen zitten ook in andere producten, maar die zijn vaak een stuk duurder. Geen koemelk drinken kun je je dus eigenlijk alleen veroorloven als je wat meer te besteden hebt.
Verder vind ik het statement dat de zuivelindustrie dieronvriendelijk is wel wat ver gaan. De oom van mijn moeder heeft een melkboerderij en de koeien daar staan ‘s zomers in de wei, ‘s winters lekker warm op stal en gaan om de beurt in groepjes langs de melkmachine. De units die op de uiers worden gezet simuleren het zuigen van een kalfje aan de spenen dus ook hier is niks dieronvriendelijks aan.
Ik ben het niet helemaal eens met wat je zegt, maar we mogen natuurlijk een andere mening hierover hebben :) Ik meen het als ik zeg dat ik denk dat zo’n 95% van alle melkkoeien geen leuk leven heeft. Ook de koeien van de oom van jouw moeder worden jaar in jaar uit kunstmatig zwanger gemaakt zodat ze melk blijven produceren. De enige reden waarom wij haar melk überhaupt kunnen afnemen is omdat de boerderijen ook haar kinderen van haar afnemen en die doorverkopen voor hun vlees of op laten groeien tot nog een melkkoe. Als ze de koe niet steeds zwanger maakten en haar kinderen afnamen, dan zou ze helemaal geen melk produceren. Wat boerderijen de koeien aandoen is geen natuurlijk proces en de koeien worden enkel gebruikt voor hun melk, zodat de boer er geld aan kan verdienen.
Ik weet dat ik hier een andere visie op heb dan de meeste Nederlanders en ik respecteer jouw mening die duidelijk nog overheersend is op dit moment… Ik hoop alleen dat ik misschien een paar mensen kan overtuigen met mijn blog om af en toe een vervanger te proberen of zelf onderzoek te doen naar de melkindustrie.
ps: sorry als wat ik schrijf wat hard klinkt, ik kan me soms een beetje boos maken over de zuivelindustrie. Ik wil niemand hiermee persoonlijk aanvallen, maar de manier hoe wij mensen dieren gebruiken raakt me :(
Ik ben zelf een grote fan van melk dus dat kan ik niet zomaar laten staan. Ik denk dat we melk juist wel nodig hebben, omdat het onder andere uit calcium bestaat en dat is iets dat toch wel noodzakelijk is, zeker voor jonge kinderen die nog volop aan het groeien zijn.
Koemelk kan dan misschien wel ongezond zijn, maar hoeveel dingen zijn er niet ongezond? Van sojamelk zou je kanker kunnen krijgen. Van teveel wortelsap ook. Voor elk voedingsmiddel geldt: een teveel van een gezond voeddingsmiddel is ongezond, net als voor een ongezond voedingsmiddel.
Kinderen hebben inderdaad melk nodig, die van hun moeder – die bevat de perfecte balans aan voedingswaarden voor baby’s. Koemelk bevat de perfecte balans aan voedingswaarden voor kalfjes, zodat de kalfjes snel kunnen groeien. Mensen baby’s zijn geen kalfjes en hebben dus geen koemelk nodig in mijn mening…
Als je het interessant vindt, zou ik toch eens onderzoek doen naar koemelk en of we het echt nodig hebben als mens. Ik geloof niet dat de natuur/God de koe(melk) gemaakt heeft voor ons mens. Maar als jij tot andere conclusies komt is dat natuurlijk ook prima! :)
Fijn artikel. Met mijn lactose-intolerantie kan ik dus helaas niet meer van melk genieten. Gelukkig is er sojamelk en sinds kort drink ik lactosevrije melk. Trouwens, nog bedankt voor het boek Go Dairy Free ;-)
Ik drink lekker door, ik word een beetje gaar van alles wat je volgens het internet niet meer zou mogen/moeten eten, vaak zonder enige wetenschappelijk onderbouwing en die boeken neem ik al helemaal niet serieus.
Wat een geweldig artikel! Ik hoor ook steeds vaker dat melk ongezond is voor de mens, ik las in een boek dat volgens haar de reden was omdat ze tegenwoordig de koeien antibiotica geven zodat ze meer melk produceren. Ik ben gestopt met melk door mijn lactose intolerantie, dus ik ben al jaren bezig met alternatieve zoeken – vooral omdat ik ook al lichtelijk overgevoelig ben voor soja en je moet natuurlijk wel calcium binnen krijgen, maar gelukkig zit dat ook in bonen en noten! – en dan is het zeker fijn om zo’n artikel langs te zien komen! Ik vind het trouwens ook een goede reden om te stoppen met de melk vanwege de dieren, ik had er nog niet heel goed over nagedacht (heel erg slecht, maar je hoort meer over de vleesindustrie dan de zuivelindustrie), maar ik ben er nu wel meer bewust van. Ik vind het een goed artikel! (ik vind dat sommige hierboven een kortzichtige kijk erop hebben).
Dankje voor je comment Renate, ik ben blij dat ik niet de enige ben die hier informatie over opzoekt en gelooft in de alternatieven :)
Ik wil ook al langer stoppen met het gebruik van zuivelproducten, maar waar haal ik dan de calcium vandaan? Of zit er ook voldoende calcium in de zuivelvervangers?
Vind het artikel trouwens geweldig; melkkoeien leidden vaak inderdaad geen fijn leven vind ik. En de kalfjes hebben het nog minder naar hun zin zonder moeder en met melk uit een apparaat.
Calcium zit in heel veel voedsel: noten, zaden, groente, fruit, tofu en ook inderdaad melkvervangers. In veel soja/amandelmelk zit evenveel calcium als in koemelk of zelfs meer. Ik neem zelf een calcium supplement bij mijn ontbijt van 400mg als aanvulling, dat is ook een makkelijke (en goedkope) optie!
Sophie, ik ben jaren vegetariër geweest. Geen zuivel, vlees of vis.
Maar ik voelde me nooit echt fit en kalm, had een moeilijke stoelgang.
Vorig jaar las ik een boek van de, inmiddels overleden, tandarts Weston Price: ‘Voeding en fysieke degeneratie’. Dit boek heeft mijn visie op voeding volledig verandert… Sindsdien ben ik rauwe melk, dierlijke vetten en vlees gaan consumeren. En sindsdien gaat het een stuk beter met me.
Inmiddels ben ik ervan overtuigd dat een gezond lichaam niet zonder dierlijke voedingsproducten kan en heb ik de hype van superfoods, groene smoothies en vegetarisme uit mijn keuken verbannen.
Weston Price ontdekte dat sommige vitaminen alleen opneembaar zijn in combinatie met dierlijke vetten. Dierlijke vetten bevatten grote hoeveelheden vitamine K2, van belang voor de opbouw van onder andere je botten.
Wil je een complete visie op voeding hebben, dan raad ik je dit boek van harte aan. Ook geeft Google veel resultaten over zijn onderzoeken.
Btw, noten en zaden en granen bevatten fytinezuur. Dit zuur bindt zich aan vitaminen, mineralen en sporenelementen die daardoor niet opgenomen kunnen worden door je lichaam, tevens kan dit zuur de darmwand irriteren.
Soya is een graan dat ook nog eens heel veel fyto-oestrogenen bevat. Eén van de belangrijkste effecten van fyto-oestrogenen is dat het je oestrogeengehalte in het lichaam verhoogt, waardoor de hormoonspiegel van het lichaam uit balans raakt en oestrogeendominantie kan ontstaan, zowel bij vrouwen als mannen. Dit kan klachten geven. Google daarom ook eens op deze term.